از موضوعاتی که کمتر به آن پرداخته شده ویژگیهای نگرش مصرفکنندگان به کالای داخلی و خارجی بر اساس مستند های علمی وکارشناسی است، تا بر آن اساس، بخش تولید بتواند از علائم دریافتی در این خصوص، تولید خود را به صورت کارشناسی و مستند تعدیل و سازگار نماید.
مرکز آمار ایران در راستای طرح آماری عمده و خردهفروشی کارگاه های بازرگانی کشور، به طرح آماری از کارگاه های عمده و خردهفروشی کارگا ههای لوازم خانگی برای اولین بار، مبادرت نمود . هر چند هدف از طرح آمارگیری از خرده و عمده فروشی کارگاه های بازرگانی محاسبه ارزش افزوده این کارگاه های بازرگانی است. اما در طرح آمارگیری خرده و عمده فروشی کارگاه های لوازم خانگی مبادرت به پرسش از فروشندگان کالاهای لوازم خانگی در مورد چرایی تمایل به تولیدات خارجی و داخلی لوازم خانگی شد. زمان آماری این طرح آماری سال ۱۳۹۲، ودر سال ۱۳۹۳اجرا شد.
در بررسی زیر، نگرش مصرف کنندگان در شش کالای تلویزیون، لباسشویی، یخچال و فریزر ، جاروبرقی و مبل براساس محاسبه از نشریه مذکور، ارایه شده است که نتایج آماری این کالاها قابل تعمیم در سطح کل کشور است.
- در سال ۱۳۹۲، ۴۱ درصد از شش کالای نامبرده شده که توسط مصرفکنندگان خریداری شده ، داخلی، و ۵۹ درصد آن، خارجی بوده است.
- در سال ۱۳۹۲، مصرف کنندگان لوازم خانگی، ۳۷ درصد یخچال خارجی و ۶۳ درصد یخچال داخلی خریداری کردهاند.
- ۴۸ درصد لباسشویی خریداری شده توسط مصرف کنندگان در سال ۱۳۹۲، خارجی و ۵۲ درصد داخلی بوده است.
- از تلویزیون های خریداری شده توسط مصرف کنندگان در سال ۱۳۹۲، ۵۷ درصد خارجی و ۴۳ درصد داخلی بوده است.
- ۵۵ درصد جاروبرقی فروخته شده به مصرف کنندگان در سال ۱۳۹۲، خارجی و ۴۵ درصد داخلی بوده است.
- از اجاق گازهای فروخته شده در سال ۱۳۹۲، ۱۵ درصد خارجی و ۸۵ درصد داخلی بوده است.
- در سال ۱۳۹۲، خرید مصرف کنندگان در بازار مبل ایران، ۱۹ درصد، مبل خارجی و ۹۸ درصد مبل ایرانی بوده است.
- براساس این بررسی در رویکرد مزیت نسبی شاید بتوان شرایط صادراتی را در تولید مبل و اجاق گازبرنامهریزی کرد و در خصوص تلویزیون و جاروبرقی، واردات از برتری برخورداربوده است.
در یخچال و لباسشویی، شاید بتوان با برنامه ریزی، مزیت نسبی در بازارهای منطقه ایجاد کرد. همچنین میتوان در کالاهای الکترونیکی مانند تلویزیون و جاروبرقی تولیدکنندگان داخلی، ظرفیتهای مناسبی را در بازار ایران ایجاد نمایند.
- از ۵۳۴۰۴ فروشنده لوازم خانگیِ درپاسخ علت خرید کالای خارجی توسط مصرفکنندگان، بیش از هر ویژگی، کیفیت بالاتر محصول، با ۵۵ درصد پاسخ ، شیک و زیبایی کالا با ۴۹درصد ، ۳۷ درصد قیمت مناسب، ۳۷ درصد نیز قابل اعتماد بودن، ۳۰ درصد خدمات پس از فروش بهتر، ۱۴ درصد توصیه سایر مصرف کنندگان، و تبلیغات را ۱۲ درصد پاسخ داده و موثر دانسته اند.
- موضوع با اهمیت از منظر این فروشندگان این بود که فقط ۹.۴ درصد آن ها ، مصرف پایین انرژی را برای مصرف کنندگان با اهمیت دانسته اند.
- پاسخ فروشندگان کالای لوازم خانگی به پرسش دلیل با کیفیت بودن کالای ساخت خارج ، ۶۱ درصد تکنولوژی پیشرفته کشورهای صادر کننده ، خلاقیت در طراحی و زیبایی را ۴۶ درصد ، دوام بیشتر کالارا، ۴۲ درصد ، اطمینان از قطعات به کار گرفته شده در کالا نیز، ۴۲ درصد ، پایین بودن انرژی مصرفی کالا ۱۷ درصد ، و سیاست های حمایتی کشور صادر کننده را ۱۲ درصد برگزیده و پاسخ داده اند.
- اینکه چرا مصرف کنندگان به کالاهای داخلی کمتر توجه می کنند؟، ۵۱ درصد پاسخ فروشندگان لوازم خانگی، قابل اعتماد نبودن کالا، ۳۶ درصد پاسخ آنها نداشتن کیفیت در مقایسه با کالای های مشابه خارجی، ۳۲ درصد قیمت نامناسب کالا، ۲۸ درصد فرهنگ رفتاری مصرف کنندگان، ۲۶ درصد خدمات ضعیف پس از فروش، ۱۹ درصد تجربه ناموفق از مصرف های قبلی و ۱۸ درصد توصیه مصرف نکردن از جانب سایر مصرف کنندگان، بوده است.
- ۵۹ درصد از پاسخ فروشندگان لوازم خانگی کیفیت کالا، ۵۵ درصد برند کالا، ۴۰ درصد زیباییهای ظاهری، ۳۰ درصد برای چشم و همچشمی، ۱۳ درصد تبلیغات جهانی و ۱۱ درصد حمایت از تولید داخلی را اولویت های فرهنگ مصرفی خریداران پاسخ دادهاند.
- ۶۵ درصد از پاسخدهندگان فروشندگان لوازم خانگی تقاضای بیشتر مشتریان، ۴۱ درصد کیفیت بهتر، ۳۸ درصد آسانتر فروش رفتن کالا، ۱۸.۵ درصد سود بیشتر و ۹ درصد برای عقب نماندن از رقابت سایر فروشندگان را به عنوان دلیلی برای خرید و فروش کالاهای خارجی انتخاب کردند.
- ۲۸ درصد فروشندگان لوازم خانگی در این طرح آماری، الویت اول برای ایجاد انگیزه در خرید کالا های داخلی را، پایین آوردن قیمت ها ، اما ۵۲ درصد افزایش کیفیت کالا، ۸.۵ درصد زیبایی ظاهری کالا و ۳ درصد فروش اقساطی دانستند.
- اگر فروش اقساطی نوع فروشی باشد که خرید کالای داخلی به این طریق افزایش مییابد، ۳۱ درصد از فروشندگان لوازم خانگی، عدم دریافت پیش پرداخت یا پیش پرداخت کمتر را در اولویت میدانستند، ۲۹ درصد الویت اول خود را بیشتر شدن مدت زمان اقساط دانستند، ۲۲درصد کاهش بهره اقساط را در اولویت اول عنوان کردند، و ۱۶ درصد ضمانت آسانتر به عنوان اولویت اول از طرف آنها مطرح شد.
- ۳۴ درصد از فروشندگان لوازم خانگی معتقد بودند در صورت افزایش تعرفه کالاهای خارجی، خریداران عکسالعملی نشان نخواهند داد ومانند سابق خرید خود را انجام میدهند، ۳۳ درصد اعتقاد داشتند، خریداران خرید خود را به تاخیر میاندازند و۱۸ درصد براین باور بودند که کالای داخلی را جایگزین کالای خارجی خواهند کرد و۱۳ درصد نیز اعتقاد داشتند از خرید کالای مورد نظر خود منصرف خواهند شد.